Vua Pasenadi (Ba-tư-nặc)

Vua Pasenadi (Ba-tư-nặc) cai trị nước Kosala (Kiều-tát-la) rộng lớn, kinh đô là Savatthi (Xá-vệ), thuộc Ấn Độ xưa. Vua có người em gái là Videhi (Vi-đề-hi), vợ của vua Bimbisara (Tần-bà-sa-la) nước Magadha (Ma-kiệt-đà), và người cháu là Ajatasattu (A-xà-thế). Vua có người vợ chánh là Mallika (Mạt-lợi) xinh đẹp, đức hạnh, đạo tâm và rất kính tin Tam bảo. Chính bà đã khuyến khích vua Pasenadi đến với đức Phật. Sau lần đầu tiếp xúc với đức Phật, vua Pasenadi kính phục trí tuệ, đức hạnh và đã quy y Tam bảo. Từ khi trở thành Phật tử, vua thường đến tinh xá Jetavana (Kỳ Viên) thính pháp, hỏi đức Phật về các vấn đề đối nhân xử thế, quốc gia xã hội. Có thể nói trong các vị vua thời đức Phật, vua Pasenadi thân cận đức Phật nhiều nhất.

Khi đọc các kinh tạng trong kinh Nikaya nói về vua Pasenadi, tôi khởi lên ý nghĩ cần phải tập hợp lại thành một cuốn sách riêng nói về vua. Trước nhất là để bản thân tra cứu khi cần, sau là giúp các Tăng Ni, Phật tử có sẵn tài liệu tham khảo. Vì tài hèn trí kém, tôi không đủ khả năng viết lại cuộc đời của vua Pasenadi mà chỉ chép lại trong các kinh Trường bộ, Trung bộ, Tương ưng bộ, Tăng chi bộ do Hoà thượng Thích Minh Châu dịch và kinh Tiểu bộ do giáo sư Trần Phương Lan dịch. Hy vọng tương lai sẽ có người làm việc này.

Nhờ tấm lòng cao cả hoằng pháp lợi sinh của Hoà thượng Thích Minh Châu và giáo sư Trần Phương Lan mà kinh tạng Nikaya được dịch sang tiếng Việt, giúp Phật tử Việt Nam hiểu rõ hơn về đức Phật, lời dạy của Ngài và các sinh hoạt Tăng đoàn thời đức Phật, trong đó có những câu chuyện liên quan đến vua Pasenadi.

Vua và đức Phật sinh cùng một năm và mất cùng tuổi 80. Đọc qua hết các câu chuyện có nhắc đến vua Pasenadi trong tập sách này, chúng ta rút ra nhiều bài học quý giá, nhiều điều cần phải suy nghĩ, cả những mâu thuẫn lạ kỳ về hành xử của vua dẫn đến cái chết cuối đời không được tốt đẹp.

Chắc chắn sẽ còn những mẩu chuyện về vua Pasenadi được chép trong các bộ kinh A Hàm và các kinh Đại thừa khác. Nếu cần nghiên cứu rộng thêm, độc giả nên đọc các bộ kinh đó.

Thích Chân Tính