Tất cả những gì chúng ta cần làm là ngồi và suy ngẫm về chú nhện. Chỉ cần như vậy thì trí huệ sẽ phát sinh một cách tự nhiên.
Tâm chúng ta có thể so sánh với chú nhện, tâm trạng của ta và các sự việc diễn ra quanh ta có thể ví như các loài côn trùng đến gõ cửa nhà chú nhện. Chỉ có vậy thôi! Các giác quan nhận thông tin từ bên ngoài và liên tục gửi về tâm. Ngay lập tức tâm được kích hoạt để cân nhắc và xử lý. Sau đó tâm lại an trú trong sự tỉnh giác. Đây là cách chúng ta thực hành ‘nhận biết, xử lý sự việc trong sự tỉnh giác và trí tuệ’. Chỉ cần thực hành bấy nhiêu là đã đủ. Điểm này rất quan trọng! Chúng ta không cần thiết phải ngồi thiền hay đi thiền hành cả ngày lẫn đêm. Nếu làm như vậy có thể sẽ khiến ta thực sự gặp khó khăn. Chúng ta nên tu học thực hành tùy theo cấp độ, khả năng và sức khỏe của mình với khối lượng phù hợp.
Việc quán sát tâm trí và các giác quan trong tỉnh giác rất quan trọng. Ta quán sát để biết cách cảm xúc, tâm trạng đến và đi, sinh và diệt như thế nào. Chúng ta nên thấu hiểu điều này một cách triệt để! Trong ngôn ngữ của Giáo Pháp, chúng ta có thể nói rằng, giống như chú nhện bẫy các loài côn trùng khác nhau, tâm ta, với ý thức mọi sự là vô thường, khổ và vô ngã, nắm bắt các sự việc diễn ra và giữ chúng lại , không để chúng hoành hành dẫn dắt ta. Khi sự việc đến kích thích các giác quan và báo động đến tâm ta, ta giữ chúng lại và xử lý khiến chúng trở thành dưỡng chất cho cây trí huệ phát triển tốt tươi. Thế là đủ rồi; không cần phải làm gì nhiều, chỉ cần bấy nhiêu thôi! Đây chính là những dưỡng chất giúp tâm của những người tỉnh giác và thấu hiểu tăng trưởng.
Nếu bạn biết rằng sự vật diễn ra trước mắt là vô thường, gây ra đau khổ và rằng cái tôi này không hề có, thì bạn sẽ thấy rõ ra là chỉ có điên mới đeo đuổi và bám chấp lấy những điều huyễn hoặc như vậy để tự làm khổ mình. Nếu bạn không thấu hiểu điều này một cách rõ ràng như vậy, thì bạn sẽ còn phải tiếp tục đau khổ. Khi bạn có một cái nhìn thấu đáo và nhận ra những điều vui buồn trước mắt thực sự vô thường, mặc dù vẻ ngoài của chúng có vẻ có giá trị đáng để ta theo đuổi, thì sự thực không phải là như vậy. Tại sao bạn muốn có chúng khi bản chất của chúng chỉ là đớn đau và khổ sở? Cái tôi này không có, những sự việc diễn ra không thuộc về chúng ta, không phải của chúng ta. Vậy tại sao bạn lại tìm kiếm và bám chấp vào chúng? Tất cả các vấn đề được kết thúc ngay tại đây! Nếu không thì bạn định sẽ chấm dứt chúng ở đâu?
Chỉ cần quán sát chú nhện và vận dụng nguyên lý đó vào chính tâm ta, bạn sẽ thấy sự việc diễn ra cùng một cách như nhau. Khi tâm trí đã thấy vô thường - khổ -vô ngã, thì sự việc sẽ được buông xả. Bạn không còn bám chấp vào đau khổ hay hạnh phúc. Đây là sự nuôi dưỡng cho tâm trí của một người tu học thực hành và thực sự tự rèn luyện. Tất cả chỉ đơn giản như vậy thôi! Bạn không cần phải đi tìm kiếm ở bất cứ nơi nào khác nữa! Vì vậy, cho dù là bạn đang làm gì, thì bạn vẫn cứ an nhiên, không cần rối lên hay lo lắng. Bằng cách này, lực đẩy và năng lượng từ việc tu học thực hành của bạn sẽ liên tục phát triển và trưởng thành.
Thoát khỏi vòng sinh tử
Lực đẩy của sự tu học thực hành sẽ giúp chúng ta vượt thoát khỏi vòng sinh tử. Chúng ta chưa thể thoát khỏi chu kỳ đó bởi vì chúng ta vẫn còn bám chấp quá mạnh vào lòng tham muốn và khao khát.Đây là bản chất tham ái của con người, mong muốn sự việc phải diễn ra khác với bản chất của chúng; mong muốn được trường thọ, mong muốn được sinh ra nhưng lại thoát khỏi bệnh tật và sự chết. Đây là điều mọi người tìm cầu và mong muốn. Rồi khi bạn nói với họ rằng bất cứ điều gì mong cầu mà không được toại nguyện sẽ gây đau khổ, thì họ sẽ không thể nói gì được nữa, vì đó là sự thật! Bạn chỉ ngay ra lòng tham ái của họ.
Khi nói về mong muốn, chúng ta biết rằng tất cả mọi người có ước ao của riêng mình và muốn chúng được thành tựu. Theo quán tính của tâm tham ái, không ai muốn dừng lại. Không ai thực sự muốn giải thoát! Do đó việc tu học thực hành của chúng ta phải kiên nhẫn, từ từ khiến cho tâm ta tinh ròng trở lại, không để tham ái dấy lên. Những người tu tập kiên định, không bị chệch hướng hoặc chểnh mảng, sẽ có phong thái nhẹ nhàng, tự chủ và giản dị. Những ai đạt được cấp độ đó sẽ tự thân chứng biết. Cho dù đối diện với bất kỳ hoàn cảnh nào, người ấy sẽ luôn kiên định và vững vàng.
Hết
Việt Dịch: Diệu Liên Hoa
Trích Từ Quyển: Everything Is Teaching Us – Ajahn Chah